Lista aktualności
Szczególna wizyta
W okresie świątecznym odwiedził nas wnuk pierwszego po odzyskaniu przez Polskę niepodległości nadleśniczego Nadleśnictwa Durowo - Antoniego Zella.
Pan Jacek Pustoła towarzysząc nam w uroczystym świątecznym spotkaniu opowiedział historię życia swojego dziadka, pokazując przy tym jak budowana była administracja leśna w Wolnej Polsce oraz jak wyglądała praca i życie leśników w ówczesnych realiach. Z okazji przypadającej na przełom roku 2019/2020 setnej rocznicy utworzenia pierwszego po rozbiorach, administrowanego przez Polaków Nadleśnictwa Durowo, przekazał nam również pamiątkę w postaci grafiki wykonanej z historycznych fotografii z rodzinnego archiwum.
Antoni Zell urodził się w 1882 roku w rodzinie bogatego rolnika w Lubiewie na pograniczu Borów Tucholskich. Średnie wykształcenie zdobył w Męskim Gimnazjum Chełmińskim, gdzie należał do tajnego stowarzyszenia Filomatów skupiającego patriotyczną młodzież polską. Wychowanie
w ciągłym kontakcie z przyrodą z pewnością ukształtowało jego zainteresowania oraz wpłynęło na późniejszy wybór drogi zawodowej.
Pierwszy kontakt w środowisku zawodowych leśników miał w Nadleśnictwie Orliniec, w powiecie śremskim, gdzie w latach 1902 – 1903 odbył roczny kurs gospodarki leśnej, miernictwa i łowiectwa, po ukończeniu którego uzyskał świadectwo kandydata leśnego (forsteleve). Ukończenie takiego kursu otworzyło mu drogę do Królewskiej Akademii Leśnej w Tharandcie pod Dreznem – jedynej wyższej uczelni, w której mogli kształcić się Polacy, nie przyjmowani ze względów narodowościowych do innych uczelni. Po trzech latach nauki, w 1906 r. i zdaniu egzaminów dla aspirantów saksońskiej państwowej służby leśnej zakończył naukę. W związku z tym, że w zaborze pruskim służby leśne historycznie wywodziły się z wojskowych formacji strzelców polnych, miały charakter narodowościowy i były narzędziem germanizacji, Polacy nie mieli możliwości podejmowania w nich pracy. Jedyną możliwością pozostania w zawodzie była praca w lasach prywatnych i zasadniczo poza zaborem pruskim. W 1907 Antoni Zell udał się więc do zaboru rosyjskiego, gdzie został zatrudniony jako adiunkt przy Nadleśnictwie w Dobrach Międzyrzeckich hrabiego Andrzeja Potockiego w guberni siedleckiej, a następnie został nadleśniczym w majątku Jabłonów rodziny Łubieńskich na grodzieńszczyźnie. W 1912 roku, we Lwowie, po zdaniu „egzaminu rządowego” dla gospodarzy lasowych , uzyskał kolejne uprawnienia , co dało mu możliwość pracy również w Galicji.
Pierwszym miejscem gdzie osiadł na dłużej były dobra hrabiego Bohdana Hutten – Czapskiego, gdzie w latach 1914 – 1919 pełnił obowiązki nadleśniczego w lasach smoguleckich pod Gołańczą,
w obecnym powiecie wągrowieckim. W 1914 roku ożenił się z Marią Hoffman, z która miał czwórkę dzieci. W 1918 roku, od razu po odzyskaniu niepodległości, zdecydował o przejściu do tworzącej się właśnie służby państwowej i poświęceniu się odbudowie kraju. W maju 1919 roku otrzymał nominację na Inspektora lasów państwowych od Komisariatu Naczelnej Radu Ludowej w Poznaniu, a z dniem 1 października 1919 został nadleśniczym w Nadleśnictwie Durowo. Dopiero 30 stycznia 1920 zostało podpisane Rozporządzenie dotyczące organizacji zarządu lasów państwowych w byłej dzielnicy pruskiej, na mocy którego powstała Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Poznaniu, w skład której wchodziło Nadleśnictwo Durowo. Dopiero wtedy stało się pełnoprawnym ogniwem polskiej administracji leśnej.Budynek, w którym do dziś mieści się siedziba Nadleśnictwa Durowo, już przed I wojna światową użytkowany był przez Nadleśnictwo pruskie, a w trakcie działań wojennych przejęty został przez wojsko. W 1920 roku, po utworzeniu jednostki konieczny był jego remont oraz rozbudowa, ponieważ miał pełnić nie tylko funkcję biur Nadleśnictwa, lecz również domu służbowego dla nadleśniczego i jego rodziny. Trwające równocześnie prace remontowe, organizacja tworzącego się Nadleśnictwa, przyjmowanie ludzi do pracy oraz inwentaryzacja i użytkowanie obszarów leśnych były trudnym zadaniem. W 1924 roku jednostka zatrudniała 12 osób. W późniejszym czasie toczyło się tu również ożywione życie towarzyskie, co związane było z pełnioną przez Antoniego Zella funkcją, cieszącą się wysokim statusem wśród wągrowieckiej społeczności. Swoją służbę jako nadleśniczy Durowa pełnił przez 14 lat.
Po utworzeniu w 1920 roku Państwowej Szkoły dla Leśniczych w Margoninie, Antoni Zell został jej wykładowcą, gdzie przekazywał młodym adeptom leśnictwa „Użytkowanie Lasu” przez 9 lat. Sprawował również inspekcję trzech dużych zespołów leśnych w Wielkopolsce.
Nadleśniczy Antoni Zell był jednym z pionierów procesu odtwarzania lasów państwowych w niepodległej Polsce. Jeszcze przed scaleniem ziem polskich, przed podpisaniem traktatu wersalskiego uczestniczył z grupą swoich wybitnych kolegów z uczelni w Tharandcie Antonim Pacyńskim, Adamem Loretem i Teofilem Lorkiewiczem w zorganizowaniu na nowo polskiej admnistacji lasów państwowych, za co w 1929 roku został odznaczony Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.
Zmarł przedwcześnie, w wieku zaledwie 50 lat, 11 maja 1933 roku w Poznaniu. Pochowany został w rodzinnych stronach w Chełmnie.
Dziękujemy panu Jackowi za przekazany prezent, który stał sie dla nas inspiracją do rozpoczęcia prac nad zgłębieniem całej przed i powojennej historii naszego Nadleśnictwa.
*zredagowano na podstawie biogramu Antoniego Zella opracowanego przez Jacka Pustołę oraz Ewę Pustoła – Kozłowską.